Türkiye Klinikleri yıl:2009 Cilt :29 Sayı:5
Saç ve Tırnak Yaşlanması
Meltem ÖNDER
Dermatoloji AD, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, ANKARA
Saç ve tırnak deri ekleridir. Deri ve ekleri koruma,absorbsiyon,termoregulasyon,duyu algılanması,bazı maddelerin depolanması ve immunolojik fonksiyonlardan sorumludur. Yaş ile birlikte hem deride hem de deri eklerinde yapısal değişiklikler ortaya çıkar. Kıl ile ilgili değişiklikler başta saç beyazlaması , saçlı deri kıllarında azalma veya istenmeyen bölgelerde kıllarda hipertrikoz şeklinde görülebilir. Kıl follikülleri etrafındaki vasküler yapılar giderek küçülerek kıllarda atrofi ve fibrosiz gelişir.Programlanmış yaşlanmada DNA inhibisyonu söz konusudur.
Telomerler kısalır. Oysa sağlıklı saçta anagen evrede telomeraz aktivitesi kıl kökünde çok yüksektir.Yaş ile birlikte saçta telomeraz aktivitesinde belirgin değişiklikler olmaktadır. Çevresel faktörler de yaşlanma üzerine etkilidir.Oksidatif stres dokuda serbest radikalleri açığa çıkararak yaşlanmayı hızlandırmaktadır. Yaşlanma ile protein yıkımı artar bu durum saçlar üzerine olumsuz etki yapmaktadır.
Saçların beyazlamasında genetik faktörler kadar metabolik faktörler ile de ilgilidir. Yaş ile birlikte melanosit kaybı gösterilmiştir.Beyaz saçta bakır miktarında azalma bildirilmektedir. Post menopozal kadınlarda özellikle osteoporoz ile birlikte saç ağarması ilişkili bulunmuştur. Saçların seyrekleşmesi ile yüzdeki kırışıklıkların artması arasında belirgin ilişki bilinmektedir.Erkek tipi saç dökülmesi yaşla birlikte her iki cinste artar.Post menopozal bazı kadınlarda frontal fibrozing alopesi türü görülebilir.
Saçla ilgili değişiklikler genetik faktörlerle ilişkili olabilir ancak solaryum ultraviyole gibi ışınlardan koruma ,asit alkali ürünlerden kaçınma saç yaşlanmasını geciktirebilir.Saç vitaminleri ,topikal uygulanan saç preparatlarının saç azalması sorununa ancak kismen yardımı olabilir. Yaş ile birlikte tırnaklarda da belirgin değişiklikler görülebilir.Tırnaklarda başta renk,şekil kalınlık ve yüzey değişiklikleri olabilir.Tırnak değişiklikleri eşlik eden diabet,vasküler problemler veya mantar enfeksiyonlarına bağlı olabilir.
Yine yaşlılık döneminde kullanılan ilaçların yan etkisi olarak tırnaklarda renk şekil değişimi gelişebilir.Onikogrifosiz olarak adlandırılan ayak büyük başparmağının subungual hiperkeratozu ve lateral büyümesi ile karakterli tabloda anormal tırnak kalınlaşmasından dolayı tırnak çok zor kesilir.Yaşlılarda sık görülen bir tablodur. Tırnakla ilgili problemlerde ayrıntılı anamnez ve ayırıcı tanı yapılmalıdır.
Altta yatan diabet immunosupresyon durumu vasküler bozukluk iyi araştırılmalıdır. Cerrahi tedaviler ancak dolaşımın uygun olduğu yaşlı hastalara önerilebilir.Çoğunlukla üreli preperatlarla tırnak inceltilmesi tercih edilmelidir.Tırnakta incelme ve ayrılma olan yaşlı olgulara ise topikal tırnak güçlendiriciler ve biotin içeren oral preperatlar önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Tırnak, saç, yaşlanma
Turkiye Klinikleri J Med Sci 2009;29(Suppl):S39
